Αναδημοσιεύτηκε από την Διαχειριστή

Κατηγορία: Άρθρα, γνώμες κλπ.

Δημοσιεύθηκε : 23 Οκτωβρίου 2012

Επισκέψεις: 7323

H ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΟΡΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ, δημοσιεύτηκε στο τριμηνιαίο περιοδικό αστρονομίας ΟΥΡΑΝΟΣ, Βόλος Απρίλιος 2012, τεύχος 83, σελ. 62-68. Η εργασία επίσης πρωτοδημοσιεύτηκε στο τριμηνιαίο περιοδικό που εκδίδεται στην Θεσσαλονίκη ΕΣΥ Ο ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ Φ22, ΜΑΪΟΣ 2011,

Δρ. Πασχάλη Χριστοδούλου

Πρόλογος

Από μικρό παιδί όταν εκκλησιαζόμουν στον ιερό μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου Αλεξανδρουπόλεως, είχα διερωτηθεί τι να σήμαιναν άραγε τα 4 "ζώα" που είχαν ιστορηθεί δίπλα στους 4 ευαγγελιστές στα σφαιρικά τρίγωνα κάτω από τον τρούλο με τον Παντοκράτορα. Τα σύμβολα αυτά ήταν: άγγελος για τον ευαγγελιστή Ματθαίο, ΒΑ τρίγωνο, αετός για τον Ιωάννη, ΝΑ τρίγωνο, ταύρος για τον Λουκά, ΝΔ τρίγωνο, λέων για τον Μάρκο, ΒΔ τρίγωνο.

Τα ίδια αυτά σύμβολα τα συνάντησα αργότερα στην εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά που είναι η ενορία μου στην Θεσσαλονίκη. Επίσης στις αντίστοιχες θέσεις και σε άλλες ορθόδοξες εκκλησίες του τύπου σταυροειδούς μετά τρούλου.

Όταν το 1986 επισκέφθηκα την Ραβέννα της Ιταλίας, παρατήρησα τα σύμβολα αυτά στα ψηφιδωτά εκκλησιών που δεν είχαν τρούλο (εποχή τέλη 4^ου αιώνα μ.Χ. και αρχές 5^ου αιώνα μ.Χ). Επίσης όταν επισκέφθηκα την εκκλησία του οσίου Δαβίδ στην άνω πόλη της Θεσσαλονίκης, τα συνάντησα στο υπέροχο ψηφιδωτό των αρχών του 5^ου αιώνα μ.Χ..

Αργότερα πρόσεξα στην εκκλησία της Αγίας Αναστασίας Μάκρης και Αγίας Κυριακής Αλεξανδρουπόλεως, ότι τα 4 σύμβολα χωρίς τους ευαγγελιστές είχαν ιστορηθεί στις 4 άκρες του σταυρού πάνω από την Ωραία Πύλη και μάλιστα ο αετός στην κορυφή του σταυρού, ο ταύρος στην βάση και ο λέων και ο ταύρος ένθεν και ένθεν. Τα 4 αυτά σύμβολα αντιστοιχούν επίσης στα τέσσερα βασικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται το σύμπαν και ο άνθρωπος κατά τον Εμπεδοκλή (450 π.Χ.): άγγελος = πυρ, αετός = αήρ, ταύρος = ύδωρ, λέων = γη.

Επίσης αντιστοιχούν 4 εποχές άγγελος = φθινόπωρο, αετός = χειμώνας, ταύρος = άνοιξη, λέων = θέρος.

Σε μια ομιλία μου στην Αλεξανδρούπολη τον Ιανουάριο του 1992 στο δημοτικό θέατρο, είχα δώσει μια αστρονομική ερμηνεία των 4 αυτών συμβόλων η οποία στηριζόταν στο α΄ κεφάλαιο του προφήτη Ιεζεκιήλ και στο δ΄ κεφάλαιο της Αποκαλύψεως, την οποία την αναλύω στην συνέχεια, αρχίζοντας από την περιγραφή από το ψηφιδωτό του οσίου Δαβίδ.

Το ψηφιδωτό  στο Ναό του  Οσίου Δαβίδ  (Μονή Λατόμου) στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης

Στην περιοχή της άνω πόλης της Θεσσαλονίκης ανάμεσα στα ποικίλα και έξοχα μνημεία της τέχνης και του πολιτισμού συναντά κανείς την δεσπόζουσα μοναδική φυσιογνωμία της μονής Λατόμου, όπως είναι πιο γνωστή σήμερα, τον ναό του Οσίου Δαβίδ. Ως κτίσμα και ως μονή συνδέεται από την παράδοση με το όνομα της κόρης του αυτοκράτορα Γαλερίου Θεοδώρας, η οποία φέρεται να χρησιμοποιεί τους χώρους του Βαλανείου, ή λουτρού (που βρίσκεται κοντά στα λατομεία, γι΄αυτό ονομάστηκε και μονή Λατόμου), ως τόπο ευχαριστηριακής συνάξεως. Η Μονή Λατόμου " Όσιος Δαβίδ" βρίσκεται στην άνω Πόλη στο τέρμα της οδού Αγίας Σοφίας κάτω και νοτιοδυτικά της Μονής Βλατάδων σε πάροδο της οδού Τιμοθέου. Η ονομασία της Μονής «Όσιος Δαβίδ» προέρχεται από τον όσιο Δαβίδ της Θεσσαλονίκης (450 ? 541 μ.Χ.) που ασκήτεψε σ΄αυτόν τον χώρο επί 70 έτη, την εποχή του αυτοκράτορος Ιουστινιανού και της Θεοδώρας. Σήμερα το λείψανο του Αγίου φυλάσσεται σε αργυρή λάρνακα στο καθολικό της ιεράς μονής της Αγίας Θεοδώρας. Η μνήμη του Αγίου Δαβίδ τελείται πανηγυρικά, στις 26 Ιουνίου [1].