ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΕΙ ΜΕΛΕΤΗΣ

Δεν είναι συνηθισμένο ένα επιστημονικό περιοδικό -πόσο μάλλον όταν πρόκειται για το πιο έγκυρο στον κόσμο- να αφιερώνει ένα πολυσέλιδο αφιέρωμα με τίτλο «Η επιστήμη της ανισότητας». Και όμως αυτό ακριβώς έκανε, στο τελευταίο τεύχος του, το αμερικανικό "Science", αναδεικνύοντας πλέον σε κεντρικό παγκόσμιο πρόβλημα -ακόμη και από επιστημονική άποψη- τη συνεχώς διευρυνόμενη οικονομική και κοινωνική ανισότητα σε όλες σχεδόν τις χώρες του πλανήτη μας.

Το περιοδικό αναγνωρίζει ότι υπέκυψε στη γοητεία του «σούπερ-σταρ» -όπως τον αποκαλεί- κορυφαίου Γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί, ο οποίος με το ογκώδες πρόσφατο βιβλίο του «Το Κεφάλαιο στον 21ό αιώνα» (που ήδη μεταφράζεται και θα εκδοθεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Πόλις» σε μερικούς μήνες), έχει προκαλέσει παγκόσμιο θαυμασμό και αναταραχή.

Το βιβλίο ανατρέχει σε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων για την κατανομή των εισοδημάτων και του πλούτου σε βάθος χρόνου, κυρίως από την Παγκόσμια Βάση Ανωτάτων Εισοδημάτων (World Top Incomes Database), στοιχειοθετώντας πειστικά -πιο πειστικά από ποτέ- ότι η ανισότητα του πλούτου δεν είναι κάποια φαντασίωση ή ιδεολογική εμμονή. Αντίθετα, είναι μια αμείλικτη πραγματικότητα και - το πιο ανησυχητικό- η ανισότητα έχει τάση να χειροτερεύει, καθώς επικρατεί η αυτοκαταστροφική ανταγωνιστική λογική «ο νικητής τα παίρνει όλα» (και οι χαμένοι τίποτα ή ελάχιστα).

 

Πώς όμως το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό "Science" παίρνει το ρίσκο να μιλήσει για «επιστήμη» της ανισότητας; Ο βασικός λόγος είναι ότι ποτέ μέχρι σήμερα ένας ερευνητής δεν είχε καταφέρει (με τη βοήθεια μιας μεγάλης ομάδας συνεργατών) να συγκεντρώσει ένα τόσο μεγάλο όγκο διαχρονικών στατιστικών δεδομένων σε βάθος περίπου δύο αιώνων και μάλιστα σε πολλές χώρες ταυτόχρονα, τα οποία στοιχεία στοιχειοθετούν την διευρυνόμενη ανισότητα, που υποσκάπτει τα θεμέλια της δημοκρατίας και της κοινωνίας. Για τη σημερινή επιστήμη και τεχνολογία, τα άφθονα στατιστικά στοιχεία αντιπροσωπεύουν πραγματική δύναμη και πειθώ, πολύ περισσότερο που ο Πικετί δεν είναι ένας τυχαίος κοινωνικός επιστήμων, αλλά διευθυντής ερευνών και καθηγητής της Σχολής Ανωτάτων Σπουδών στις Κοινωνικές Επιστήμες (EHESS) και της Σχολής Οικονομικών του Παρισιού.